Upadłość konsumencka

W polskim ustawodawstwie przewidziana jest możliwość umorzenia lub zmniejszenia zadłużenia w ramach ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Z tego artykułu dowiesz się, kto może wnioskować o ogłoszenie upadłości konsumenckiej, kiedy ustala się plan spłaty długów i jakie zobowiązania nie podlegają umorzeniu.

Pojęcie upadłości konsumenckiej

Upadłość konsumencka – pojęcie to oznacza sądowe zmniejszenie, zawieszenie lub całkowite umorzenie długów, osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, kiedy nie ponosi ona winy za swoją niewypłacalność.

Inaczej ujmując upadłość konsumencka ma na celu pomoc osobom, które z powodów losowych znajdują się w trudnej sytuacji finansowej i nie są w stanie spłacić swoich długów.

Postępowanie upadłościowe reguluje Kodeks Cywilny, a decyzje w sprawie o ogłoszeniu upadłości wydaje gospodarczy wydział upadłościowy sądu rejonowego. Wniosek o upadłość może złożyć dłużnik oraz jego wierzyciel (w przypadku, gdy dłużnikiem jest były przedsiębiorca).

Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać decyzję o upadłości konsumenckiej?

W Polsce przepisy dotyczące ogłoszenia upadłości konsumenckiej uregulowane są przez Ustawę (z dnia 30 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw). Zawarte w niej przepisy określają jakie należy spełniać warunki, aby skorzystać z tego rozwiązania. Osoba, która chce otrzymać decyzję o upadłości musi:

  • być osobą fizyczną, nieprowadzącą działalności gospodarczej,
  • udowodnić, iż nie jest w stanie spłacić swoich długów, a taka sytuacja nie jest przejściowa,
  • wykazać, że nie spłacała długów w sposób rażąco niegospodarny lub nieuczciwy.

Tryby i etapy postępowania upadłościowego

W Polsce stosuje się jeden z dwóch trybów postępowania w sprawie upadłości konsumenckiej: tryb uproszczony lub zwykły.

Uproszczone postępowanie prowadzone jest tylko w przypadku, gdy zobowiązania dłużnika nie przekraczają 35 tysięcy złotych. W tym postępowaniu dłużnik nie musi wykazywać, że jest niewypłacalny, a także nie ma tutaj wymogu złożenia planu spłaty długów.

Natomiast, w sytuacji większego zadłużenia następuje wszczęcie postępowania zwykłego. W postępowaniu zwykłym dłużnik musi udowodnić swoją niewypłacalność oraz sporządzić plan spłaty długów, który następnie zatwierdza sąd.

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej składa się z kilku etapów, takich jak:

  • złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości,
  • przeanalizowanie sytuacji finansowej konsumenta,
  • opracowanie planu spłaty długów,
  • realizacja sporządzonego planu,
  • oddłużenie (tylko jeśli sąd wyda decyzję o ogłoszeniu upadłości).

Jeżeli dłużnik będzie rzetelnie stosował się do obowiązków wynikających z planu spłat, zobowiązania niespłacone w toku postępowania z mocy prawa zostaną umorzone.

Plan spłaty długów

W ramach zwykłego postępowania upadłościowego dłużnik zobowiązany jest do ujawnienia wszystkich swoich wierzytelności. Następnie sąd wyznacza kuratora, który odpowiada za przygotowanie planu spłaty wierzycieli.

Plan spłaty długów jest dokumentem, w którym określa się sposób spłaty zobowiązań i składa się go w zwykłym postępowaniu upadłościowym.

Dokument ten zawiera propozycję spłaty długu w sposób rozłożony na raty. Ponadto zawiera także ustalenia, które z wierzytelności zostaną wypłacone w pierwszej kolejności. W przypadku zaakceptowania planu spłaty przez wierzycieli dłużnik zostaje uwolniony od dalszej egzekucji i zobowiązań z tytułu długu (tylko tych których dotyczy plan spłaty).

Natomiast w sytuacji, gdy dłużnik nie ma możliwości spłaty długu w ramach planu spłaty, sąd może zadecydować o całkowitym lub częściowym umorzeniu długu.

Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie długi podlegają umorzeniu w związku z ogłoszeniem upadłości konsumenckiej. Albowiem takiemu umorzeniu nie podlegają następujące zobowiązania:

  • alimenty,
  • zobowiązania wynikające z rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci,
  • orzeczonych przez sąd kar grzywny, a także obowiązku naprawienia szkody oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę,
  • zapłaty nawiązki lub świadczenia pieniężnego orzeczonych przez sąd jako środek karny,
  • długi, których konsument umyślnie nie ujawnił, jeżeli wierzyciel nie brał udziału w postępowaniu.

Podsumowując wniosek o upadłość konsumencką, może złożyć każda zadłużona osoba fizyczna, nieprowadząca działalności gospodarczej oraz wierzyciel, którego dłużnik był przedsiębiorcą. Upadłość konsumencka, choć jest prawną pomocą dla osób zadłużonych, to powinna stanowić ostateczność w przypadku problemów z długami. Ogłoszenie upadłości konsumenckiej może wiązać się z trudnościami w uzyskaniu kredytów, które mogłyby pomóc w założeniu własnej działalności gospodarczej i uzyskaniu dochodów z samozatrudnienia.