Sukcesja
Sukcesja to następstwo prawne rozumiane na gruncie prawa cywilnego jako wstąpienie w miejsce osoby zmarłej w jej prawa oraz obowiązki w chwili jej śmierci lub na gruncie Kodeksu spółek handlowych, zgodnie z którym spółka przejmująca czy nowo zawiązana wstępują we wszystkie prawa spółki przejmowanej lub spółek łączących się przez utworzenie nowej.
Sukcesję praw osoby fizycznej można pozostawić przepisom prawa spadkowego lub zarządzić. W drugiej sytuacji niezbędne jest postanowienie: kto ma być nabywcą, kiedy to uczynić (za życia czy po śmierci) oraz jakie prawo ma być przedmiotem sukcesji (poza prawem własności nieruchomości mogą to być także prawa oraz obowiązki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.
W przypadku działalności prowadzonej w oparciu o wpis do ewidencji działalności, na mocy Ustawy z 5 lipca 2018 roku o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, nie jest równoznaczny z jej zakończeniem, lecz może skutkować: nabyciem praw i obowiązków przez sukcesorów, który nie są zainteresowani dalszym rozwojem firmy, wykorzystywaniem trudnej sytuacji przez konkurencję lub potencjalnych zainteresowanych nabyciem lub w przypadku śmierci osoby prowadzącej tego typu działalność, nie wskazania oraz braku wpisu do CEIDG za jego życia zarządcy sukcesyjnego, konieczność ustanowienia zarządcy w trybie 12 Ustawy z ograniczeniem, że do czasu wpisy do CEIDG możliwe jest wykonywanie przez osoby wskazane Ustawą czynności zwykłego zarządu, co ogranicza w znaczącym stopniu funkcjonowanie oraz rozwój przedsiębiorstwa w spadku.
Nieco korzystniejsza, lecz równie trudna sytuacja ma miejsce wówczas, gdy biznes był prowadzony w formie spółki prawa handlowego i nie sporządzono testamentu. W takiej sytuacji, w przypadku śmierci Udziałowca lub Wspólnika, udziały w spółce podlegają dziedziczeniu na zasadach określonych w Kodeksie Cywilnym. Jeśli osoba zmarła była jedynym członkiem. zarządu, dalsze funkcjonowanie spółki jest możliwe przez pełnomocnika, który został powołany przez Zgromadzenie Wspólników. Jego obowiązkiem będzie powołanie nowego zarządu. W każdej z wymienionych powyżej sytuacji warto skonsultować się z radcą prawnym.
Jak odpowiedzialnie przeprowadzić proces sukcesji? Najlepsze okoliczności to takie, gdy w prowadzoną działalność jest zaangażowana żona i/lub dzieci, które to mogą być następcami prawnymi. W procesie tym często uczestniczą także doradcy finansowi oraz wyspecjalizowane w sukcesji kancelarie prawne, które są w stanie przygotować kilka możliwych do wdrożenia wariantów. Dzięki tego typu postępowaniu możliwe staje się wypracowanie ustalonego przez zbywcę kierunku rozwoju firmy, nadzór nad spółką przez zasiadanie w radzie nadzorczej, decydowanie, kto ze spadkobierców będzie miał prawo prowadzić biznes i zarządzać spółką w określonych warunkach i czasie, a kto będzie jedynie korzystał z biznesu pod postacią wypłat zysku. W przypadku braku następców z rodziny lub braku zainteresowania biznesem po ich stronie w sensie operacyjnym, możliwe jest powołanie managerów do prowadzenia praw spółki, a także zaufanych, uprawnionych osób do rady nadzorczej. Takie rozwiązanie pozwala zabezpieczyć oczekiwany poziom zwrotu z kapitału dla spadkobierców.